خبرگزاری آریا - وزیر امور خارجه امروز با بیان اینکه کسانی که مواد و فناوریهای لازم را برای توسعه برنامه تسلیحات شیمیایی رژیم سابق عراق در اختیار آن رژیم قرار دادند، باید پاسخگو باشند، گفت: از این کشورها از جمله آلمان میخواهیم که به مطالبه ما برای انجام تحقیقات مستقل و شفاف درباره شرکتها و اتباع خود که در تهیه، توسعه و استفاده از برنامه سلاحهای شیمیایی این رژیم مشارکت داشتهاند، پاسخ دهند.
سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه امروز (سهشنبه) چهارم آذرماه در سیامین نشست دولتهای عضو کنوانسیون منع سلاحهای شیمیایی در لاهه هلند، طی سخنانی تهاجم نظامی اسرائیل و آمریکا به ایران را نه تنها ناقض منشور سازمان ملل، بلکه ضربهای شدید به قواعد بینالمللی و معاهده منع اشاعه (ان.پی.تی) خواند.
وی همچنین گفت که کنوانسیون منع سلاحهای شیمیایی باید به دور از نفوذ و فشار سیاسی برخی کشورها به فعالیت خود ادامه دهد.
رئیس دستگاه دیپلماسی عنوان کرد: کنوانسیون سلاحهای شیمیایی بهعنوان میراث برجسته خرد جمعی و وجدان بشری، با هدف جلوگیری از تکرار فاجعه استفاده از سلاحهای شیمیایی ایجاد شد.عراقچی گفت: ما ایرانیان، درد و رنج سنگینی را که حملات شیمیایی رژیم صدام در دوران جنگ تحمیلی بر نظامیان و غیرنظامیان ما وارد کرد، عمیقاً احساس میکنیم. پس از گذشت چهار دهه، زخمهای ما همچنان باز است و آثار وحشتناک این سلاحها را در سیمای جانبازان شیمیایی و خانوادههای آنان که هنوز از آلام شدید ناشی از جراحات شیمیایی رنج میبرند، بهوضوح میتوان دید.
وی افزود: به همراه من آقای کمال حسینپور، نماینده سردشت در مجلس شورای اسلامی، حضور دارند. برای ما و برای جهانیان، نام سردشت نمادی مهم در کارزار جهانی برای منع سلاحهای شیمیایی و دادخواهی قربانیان است. مردم سردشت از جمله هزاران غیرنظامی و رزمنده ایرانی بودند که در طول هشت سال جنگ تحمیلی رژیم صدام علیه ایران هدف حملات شیمیایی قرار گرفتند. ما به مردم قهرمان سردشت که در آن حمله وحشیانه جان باختند، و نیز به کسانی که همچنان با آثار آن جنایت دست وپنجه نرم میکنند و به خانوادههای آنان، ادای احترام میکنیم.
وزیر خارجه بیان کرد: حقیقت» باید پیروز و «عدالت» باید اجرا شود؛ جنایات شنیع بینالمللی هرگز مشمول مرور زمان نمیشود. استفاده از سلاحهای شیمیایی در درگیریهای مسلحانه، جنایت جنگی فجیعی است که با گذشت زمان فراموش نمیشود. از اینرو، جمهوری اسلامی ایران همچنان بر ضرورت پاسخگویی و اجرای عدالت درخصوص استفاده رژیم صدام از سلاحهای شیمیایی علیه ملت ایران تأکید دارد.
عراقچی خاطرنشان کرد: کسانی که مواد و فناوریهای لازم را برای توسعه برنامه تسلیحات شیمیایی رژیم سابق عراق در اختیار آن رژیم قرار دادند، باید پاسخگو باشند. ما از این کشورها از جمله آلمان میخواهیم که به مطالبه ما برای انجام تحقیقات مستقل و شفاف درباره شرکتها و اتباع خود که در تهیه، توسعه و استفاده از برنامه سلاحهای شیمیایی رژیم سابق عراق مشارکت داشتهاند، پاسخ دهند.
وی ادامه داد: همه ما بهخوبی میبینیم که روابط بینالملل امروز چگونه به دلیل غلبه «یکجانبهگرایی ستیزهجویانه» که در پوشش «نظم مبتنی بر قواعد» عرضه میشود، با بحرانهای بیسابقه مواجه شده است. سازمان ملل متحد و اهداف و اصول بنیادین آن آماج حمله قرار گرفتهاند. ماده 2 بند 4 منشور، که بهعنوان اصلیترین تضمین برای «نجات نسلهای آینده از بلای جنگ» شناخته میشود، بهطور مستمر نقض میشود و بدتر آنکه این نقضها در حال عادیسازی شدن است. آنچه در منطقه ما جریان دارد—جنگهای دائمی، تجاوزات، نسلکشی و توسعهطلبی استعماری رژیم اسرائیل—نتیجه مستقیم حمایت آمریکا و مماشات برخی کشورهای اروپایی است.
عراقچی گفت: بیاعتنایی ایالات متحده به حقوق بینالملل بهصورت تلاش آشکار برای ایجاد «نظم بینالمللی مبتنی بر زور» بروز یافته است؛ نظمی که در آن توسل به قدرت نظامی عریان برای پیشبرد منافع نامشروع توجیه میشود. «نظم مبتنی بر قواعد» ادعایی، اصول دیرپا و تثبیتشدهای را نقض میکند که برای دههها استفاده از سلاحهای ممنوعه از جمله سلاحهای شیمیایی را منع کرده بود. جای تعجب ندارد که رژیم اسرائیل در تجاوزات خود به غزه و لبنان، از طیف گستردهای از تسلیحات ممنوعه، از جمله مهمات خوشهای، استفاده کرده است.
زیر خارجه اضافه کرد: هیچ منطقهای مانند منطقه ما طعم رفتارهای قانونشکنی را نچشیده است؛ جنگهای اسرائیلی–آمریکایی، منطقه را در چرخه دائمی ناامنی و خونریزی گسترده گرفتار کرده است. طی دو سال گذشته، نسلکشی آشکاری در فلسطین اشغالی جریان داشته است، آن هم با مصونیت کامل رژیم اسرائیل. این رژیم به هفت کشور حمله نظامی کرده و سرزمینهای فلسطین، سوریه و لبنان را به اشغال خود درآورده است.
وی گفت: حمله مسلحانه غیرقانونی رژیم اسرائیل علیه ایران در ژوئن گذشته و مداخله مستقیم نظامی آمریکا در پی آن، نشان داد که چگونه نظامیگری و زورگویی بر «حاکمیت قانون» غلبه یافته است.
عراقچی بیان کرد: اقدام تجاوزکارانه رژیم اسرائیل علیه ایران در ژوئن گذشته، تنها نقض آشکار اصول منشور ملل متحد و حقوق بینالملل نبود، بلکه ضربهای جدی به رژیم عدم اشاعه (NPT) و بنیانهای کنوانسیون سلاحهای شیمیایی وارد کرد.
وی افزود:این رژیم نهتنها تأسیسات هستهای تحت پادمان ایران، بلکه مراکز و تأسیساتی را که تحت نظارت سازمان منع سلاحهای شیمیایی قرار داشتند نیز هدف قرار داد و باعث خطر جدی نشت مواد شیمیایی و رادیواکتیو شد؛ نشتی که میتوانست سلامت انسان و محیط زیست، فراتر از مرزهای ایران، را تهدید کند.
عراقچی گفت: اعتراف رسمی رئیسجمهور آمریکا در 6 نوامبر 2025 مبنی بر نقش مستقیم وی در تجاوز نظامی اسرائیل به ایران، سندی آشکار از پذیرش مسئولیت ایالات متحده در این اقدام غیرقانونی و نقض فاحش ماده 2 بند 4 منشور ملل متحد است؛ و این [همدسای] افزون بر مسئولیت مستقیم آمریکا در حمله مستقیم 23 ژوئن به تأسیسات هستهای تحت پادمان ایران به شمار میآید.
رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: برای تضمین عملکرد مؤثر سازمان، باید اصول بنیادین برابری، بیطرفی و عدم تبعیض رعایت شود.
وی افزود: باید به خاطر داشته باشیم کنوانسیون سلاحهای شیمیایی با هدفی روشن تدوین شد: نابودی کامل یک دسته از سلاحهای کشتار جمعی و جلوگیری از تولید آنها. این کنوانسیون هرگز برای پیشبرد منافع سیاسی برخی کشورها نبوده است.
وزیر خارجه عنوان کرد: اعتبار سازمان تنها زمانی حفظ میشود که به مأموریت حرفهای و غیرسیاسی خود وفادار بماند و از جهتگیریهای ژئوپولیتیکی دوری کند. از اینرو، سازمان منع سلاحهای شیمیایی باید بتواند بدون هرگونه فشار یا نفوذ ناموجه، وظایف فنی خود را انجام دهد.
وی گفت: رژیم اسرائیل به هیچیک از معاهدات خلع سلاحی، از جمله کنوانسیون سلاحهای شیمیایی، نپیوسته و همچنان بزرگترین مانع در مسیر ایجاد منطقه عاری از سلاحهای کشتار جمعی در خاورمیانه است.
عراقچی افزود: سلاحهای کشتار جمعی همواره خطرناک و غیرانسانیاند، اما زمانی که در اختیار جنایتکارانی قرار گیرد که طی دو سال گذشته با وقاحت تمام به کشتار و نسلکشی پرداختهاند، این سلاحها به تهدیدی وجودی برای تمدن بشری و سیاره ما تبدیل میشوند. رژیم اسرائیل باید وادار شود به این کنوانسیون بپیوندد و تحت بازرسیهای کامل قرار گیرد؛ امری که باید در اولویت سازمان قرار گیرد.
وزیر خارجه بیان کرد: کنوانسیون سلاحهای شیمیایی موفقترین معاهده خلع سلاح در جهان است. با این حال، این موفقیت تنها زمانی پایدار خواهد ماند که همه دولتها بدون استثنا و بدون استانداردهای دوگانه به مفاد آن پایبند باشند. اجرای گزینشی یا تفاسیر سیاسی از مقررات کنوانسیون، اهداف مشترک ما را تضعیف و اعتماد جمعی میان دولتهای عضو را مخدوش میکند.
وی افزود: بر این اساس، موارد عدم پایبندی و یا تأخیر از سوی آمریکا و برخی دیگر از کشورها باید بهشکلی اصولی مورد رسیدگی قرار گیرد. این موارد در گزارشهای رسمی سازمان، اظهارات مقامات پیشین این کشورها و موضوعات طرح شده در جلسات قبلی بازتاب یافته است. ما تأکید میکنیم که شفافیت کامل و همکاری سازنده با سازوکارهای راستیآزمایی برای حفظ اعتبار این کنوانسیون ضروری است.
عراقچی خاطرنشان کرد: در همین زمینه، جمهوری اسلامی ایران در موارد متعدد و از طریق مجاری رسمی، نگرانیهای خود را درباره موارد عدم پایبندی یا تأخیر در اجرای تعهدات کنوانسیون از سوی آمریکا مطرح کرده است. آمریکا همچنان به توسعه سلاحهای [شیمیایی] غیرکشنده ادامه میدهد و بر اساس منابع رسمی خود، در حال اجرای پروژههایی برای تسلیحاتی کردن مواد روانگردان و عوامل مبتنی بر مخدرهای مصنوعی است.
وی گفت: هنگامی که کشوری دارای بزرگترین ذخایر اعلام شده سلاحهای شیمیایی سالها از جدول زمانبندی نابودی آنها عقب میماند؛ هنگامی که اطلاعات مربوط به برخی فعالیتهای شیمیایی خود را با شفافیت کامل ارائه نمیکند؛ و هنگامی که همان کشور در مقام مدعی علیه دیگران ظاهر میشود—این رفتار نهتنها با روح کنوانسیون ناسازگار است، بلکه اعتماد جامعه بینالمللی به سازمان را تضعیف میکند.
وزیر خارجه خاطرنشان کرد: اقدامات قهری یکجانبه و غیرقانونی، از جمله تحریمها، نقض آشکار حقوق بینالملل محسوب میشود. با وجود گذشت 28 سال از لازمالاجرا شدن کنوانسیون و تعهد دولتهای عضو برای تسهیل انتقال مواد و تجهیزات شیمیایی برای مقاصد صلحآمیز، محدودیتهای غیرقانونی ناشی از تحریمهای یکجانبه آمریکا و اجرای آنها توسط کشورهای اروپایی همچنان ادامه دارد.
وی گفت: اسفبارتر آنکه این تحریمها حتی دسترسی عادی قربانیان سلاحهای شیمیایی در ایران به داروها و تجهیزات پزشکی ضروری را مختل کرده است.
وزیر خارجه افزود: همه دولتها از لحاظ حقوقی و اخلاقی موظفاند مانع ارائه داروها و تجهیزات پزشکی لازم برای درمان قربانیان سلاحهای شیمیایی نشوند؛ بهویژه کشورهایی که شرکتها و مقاماتشان در برنامه شیمیایی رژیم صدام نقش داشتهاند.
عراقچی ادامه داد: در پایان، مایلم مراتب قدردانی خود را از گروه آسیا–اقیانوسیه برای اعتماد به جمهوری اسلامی ایران و حمایت از انتخاب کشورم به عضویت شورای اجرایی برای دوره 2026–2028 که بهطور رسمی از سوی کنفرانس تأیید شد، ابراز کنم.
وی گفت: هیأت جمهوری اسلامی ایران به شما، آقای رئیس، و به سایر هیأتها اطمینان میدهد که در انجام مسئولیتهای شما کمال همکاری و حمایت را مبذول خواهد داشت.