خبرگزاری آریا - روزنامه «الاخبار» لبنان در گزارشی ویژه، با استناد به شهادت پنج افسر از یگانهای مختلف ارتش سابق سوریه، جزئیات فروپاشی نهاد ارتش و امنیت این کشور را از 27 نوامبر تا 8 دسامبر 2024 تشریح کرده است.
بر اساس این گزارش، ارتش و دستگاه امنیتی سوریه در امتداد خطوط جغرافیایی از ادلب در شمال تا دمشق و لاذقیه در غرب، تنها ظرف 11 روز فروپاشید و نیروهای نظامی بدون دریافت هیچگونه دستوری از مقامات مافوق، عقبنشینی کردند .
حمله پهپادی به مرکز فرماندهی ارتش و فقدان پشتیبانی
یکی از افسران «گارد ریاست جمهوری» به الاخبار گفت: «چند روز قبل از حوادث ادلب، مرکز فرماندهی ارتش در بادیه مورد حمله گسترده پهپادی قرار گرفت.
نیروهای مستقر تا حد توان مقاومت کردند، اما شدت حملات بسیار فراتر از توان مقاومت ما بود. درخواست پشتیبانی کردیم، اما هیچ پاسخی دریافت نشد.»
این افسر ارتش سابق سوریه افزود: «وقتی برای کسب تکلیف تماس گرفتیم، تنها پاسخ غسان طراف، رئیس گارد ریاست جمهوری، این بود: "نمیدانم". این جمله نشان میداد که او هیچ دستوری از کاخ ریاست جمهوری دریافت نکرده است».
با آغاز عملیات موسوم به «دفع تجاوز» از سوی گروههای مسلح در شمال سوریه، یگان گارد ریاست جمهوری بدون دستور مشخصی، مواضع خود را در منطقه سراقب حفظ کردند.
وی افزود : آخرین دستور دریافتی از سرتیپ طراف این بود: «شرایط را بسنجید و تصمیم بگیرید.»
این افسر ادامه داد: «بدون فرماندهی واحد یا پوشش هوایی، یگانها به سمت ارتفاعات جبلالاربعین عقبنشینی کردند؛ در آنجا، گروههای متعددی از تیپهای مختلف بدون هماهنگی مستقر بودند و هیچ هواپیمای سوری در آسمان پرواز نمیکرد، روسیه نیز گشت هوایی خود را متوقف کرده بود . »
تخلیه کامل مقر فرماندهی گارد
این افسرارتش سابق سوریه توضیح داد: «پنج روز پس از استقرار در ارتفاعات، مختصر دستوری برای عقبنشینی به سمت مصیاف دریافت کردیم،و در حین عقبنشینی، هدف حملههای شدیدی قرار گرفتیم که به کشته شدن فرمانده یگان انجامید.»
پس از سه روز اقامت در مصیاف، دستور جدیدی برای حرکت به سمت دمشق صادر شد.
«وقتی وارد مقر فرماندهی گارد در دمشق شدیم، ساختمان کاملاً تخلیه شده بود و خبری از سرتیپ طراف نبود، تنها پاسخ به سوالات ما این بود: "به خانههایتان برگردید و چیزی نپرسید ." »
عقبنشینی بیبرنامه از حلب تا حمص و هرجومرج در ارتش
افسر دیگری با درجه ستوان یکم که در عقبنشینی از حلب و ادلب به حمص حضور داشت، گفت: «فروپاشی ارتش با عقبنشینی نیروهای روسی از مقر معصران آغاز شد.
این عقبنشینی، ما را در مقابل حملات پهپادی گروه های مسلح بیدفاع گذاشت، تلفات سنگینی متحمل شدیم و یگانها مجبور به عقبنشینی از مسیر جاده ام5 شدند.»
این ستوان افزود: «در آن زمان، تنها دستور فرماندهان این بود: "بروید... نترسید." درگیریها بدون هیچ طرح و نقشهای ادامه داشت . »
مشکل اصلی فقدان تصمیمگیری در ارتش بود، نه فقدان قدرت
نقطه مشترک اظهارات پنج افسرارتش سابق سوریه این بود که مشکل اصلی، فقدان تصمیمگیری و فرماندهی بود، نه فقدان قدرت نظامی.
یکی دیگر از افسران ارتش سابق سوریه گفت: «ارتش همچنان وجود داشت و سلاح هم در دسترس بود، اما فرماندهی نبود، هیچ شورشی یا انشعابی در کار نبود؛ بلکه یک عقبنشینی توافقی و بین گروهی همرزمان بود».
ماجرای شاخه ضد جاسوسی ارتش سابق سوریه
15 روز قبل از عملیات «دفع تجاوز»، شاخه ضد جاسوسی بخش نظامی دولت بشار اسد گزارش حساسی دریافت کرده بود که حاوی نقشه دقیق و مشخصات نیروهای شرکتکننده در عملیات گروه های مسلح موسوم به «دفع تجاوز» بود؛ با این حال، این گزارش تنها با هشدار «جانب احتیاط را رعایت کنید» به یگانها ارجاع داده شد.
یکی دیگر از افسران عضو شاخه ضد جاسوسی ارتش سابق سوریه گفت: «روز هفتم دسامبر، افسر مسئول ما دستور داد درهای اداره اسناد نظامی، شامل پروندههای افسران و سوابق هویتی، آنها باز بماند، ساعت 4:30 صبح روز بعد، سرتیپ مسئول شعبه، آخرین افسر باقیمانده، محل را ترک کرد و به من گفت: "آنچه را که دیدی، به صورت راز پیش خود نگه دار ." »
فرار فرماندهان ارشد و تخلیه غیرعادی خانواده افسران
شایان ذکر است که از چهارم دسامبر، فرودگاه نظامی المزه در حومه دمشق شاهد تحرکات غیرعادی بود.
یکی از افسران ارتش سابق سوریه گفت: «تخلیه خانوادههای افسران ارشد و هدایت آنها به طرف ساحل با استفاده از هواپیماهایی که به مقصد حمیمیم حرکت میکردند، تحت نظارت مستقیم سرلشکر خلیل قحطان، رئیس اطلاعات نیروی هوایی، انجام شد.
این اقدام هیچ شباهتی به پروتکلهای امنیتی نداشت.» که البته بعداً مشخص شد که خود قحطان نیز در هشتم دسامبر کشور را به مقصد مسکو ترک کرده است .
سقوط حسابشده دولت بشار اسد و هرجومرج سازمانی
همه شواهد نشان میدهد که ارتش سوریه در 11 روز آخر، با یک هرجومرج حسابشده روبهرو بود که نتیجهای جز سقوط حتمی نداشت.
در پایان یاد آور می شود که این افسران ارتش سابق سوریه همگی تأکید کردند: «نه شورشی در کار بود و نه انشعابی؛ بلکه فقدان فرماندهی و تصمیمگیری، ارتش را به سمت فروپاشی سوق داد».