خبرگزاری آریا - در حاشیه نقشه ایران زنانی ایستادهاند که با صبر، تربیت و ایمان، خاک را از زنگار غفلت شستند و بیادعا اما در متن پایداری و مقاومت، مرز را به سنگر فرهنگی بدل کردهاند.
به گزارش خبرگزاری آریا، نقش زنان در شکلگیری، تثبیت و تداوم حرکتهای انقلابی و دفاعی در تاریخ انقلاب اسلامی ایران نقشی انکارناپذیر و چندلایه است اما در میان این نقشآفرینیها، سهم بانوان بلوچ بهویژه در مناطق مرزی جنوبشرق کشور کمتر دیده و کمتر روایت شده است.
این زنان با وجود محرومیتهای ساختاری در متن پایداری فرهنگی، امنیت اجتماعی و تربیت نسلهای مقاوم ایستادهاند.
استان سیستان و بلوچستان با بافت فرهنگی خاص، ساختار قبیلهای و شرایط اقتصادی دشوار همواره در معرض چالشهای امنیتی و اجتماعی بوده است و در چنین بستری، زنان بلوچ نهتنها حافظان هویت قومی و دینی بلکه عاملان انسجام اجتماعی و انتقالدهندگان ارزشهای انقلابی به نسلهای بعدی بودهاند.
آنها با حضور در مساجد، مدارس دینی، محافل خانوادگی و انجمنهای محلی، مفاهیم مقاومت، عزت، مسئولیتپذیری و وطندوستی را در بطن جامعه نهادینه کردهاند.
بر اساس اسناد بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس، بیش از 1200 رزمنده از استان سیستان و بلوچستان در جبهههای جنگ حضور داشتند که بسیاری از آنان از خانوادههای بلوچ بودند.
نقش مادران، همسران و خواهران این رزمندگان در اعزام، پشتیبانی، دعا و صبر، نقشی کلیدی و کمتر دیدهشده است و خاطرات «مادر شهید عبدالرحمن بامری» نمونهای از این مشارکت است که نشان میدهد چگونه زنان بلوچ با حفظ حجاب، غیرت قومی و باور دینی در خط مقدم پشتیبانی فرهنگی جنگ ایستادند.
اما این تربیت فقط محدود به دفاع مقدس نبوده و نیست و در سالهای اخیر با افزایش تهدیدات تروریستی و فعالیت گروههای مسلح در مرزهای جنوبشرق، زنان بلوچ با تربیت فرزندان مؤمن، وطندوست و آگاه، نقش مهمی در مقابله غیرمستقیم با اشرار ایفا کردهاند.
بسیاری از نیروهای مرزبانی، بسیجیان محلی و حافظان امنیت از خانوادههایی برخاستهاند که مادرانشان در خانه، روحیه مقاومت و غیرت دینی را نهادینه کردهاند.
در بسیاری از روستاهای بلوچستان، مدارس دینی دخترانهای توسط بانوان محلی اداره میشود که در کنار آموزش قرآن و فقه، مفاهیم عدالتخواهی، ظلمستیزی و مسئولیت اجتماعی را آموزش میدهند و این نهادها هم با وجود کمبود منابع، توانستهاند دخترانی تربیت کنند که امروز در عرصههای فرهنگی، آموزشی و حتی رسانهای فعال هستند که این تربیت، نهتنها در حوزه علم بلکه در حوزه امنیت اجتماعی نیز اثرگذار بوده است.
انقلابگری در فرهنگ بلوچ صرفاً به معنای حضور در میدان جنگ نیست بلکه به معنای ایستادگی، حفظ کرامت قومی، تربیت فرزندان مؤمن و تلاش برای توسعه محلی است.
بانوان بلوچ با حفظ پوشش سنتی، زبان مادری و آداب قومی در برابر جریانهای تضعیفکننده هویت ایستادهاند و این خود نوعی از مقاومت فرهنگی و امنیتساز است.
بازخوانی نقش بانوان بلوچ نهتنها ادای دین به تاریخ است بلکه ضرورتی برای شناخت ظرفیتهای مغفولمانده در مسیر توسعه متوازن، امنیت پایدار و عدالتمحور است.
آنان گرچه به ظاهر در حاشیه جغرافیایی ایستادهاند اما در متن پایداری فرهنگی، امنیت اجتماعی و تربیت مرزداران غیور، نقشآفرین بوده و هستند.
یادداشت: محمدرضا قربان زاده