خبرگزاری آریا - در دیدارهای اخیر شهردار قم با مراجع تقلید، مجموعهای از کاستیهای مدیریت شهری آشکار شد که ریشه در فاصله میان نگاه اجرایی شهرداری و رسالت فرهنگی و دینی شهر دارند.
به گزارش خبرگزاری آریا از قم، کلانشهر قم در نگاه مراجع تقلید و علما نهتنها یک شهر جغرافیایی بلکه نماد تمدن اسلامی و پایگاه نشر معارف شیعه است و با این حال در دیدارهای اخیر شهردار قم با علما، مجموعهای از کاستیها در عملکرد مدیریت شهری نمایان شد که ریشه در فاصله میان نگاه اجرایی و رسالت فرهنگی شهر دارد.
نخستین چالش، غفلت از هویت اسلامی در طراحی شهری است و علما بارها تأکید کردهاند که قم باید الگوی یک شهر اسلامی باشد اما در عمل، مبلمان شهری، تبلیغات محیطی و فضاهای عمومی فاقد انسجام با هویت دینی شهر هستند.
این نارسایی ناشی از نگاه صرفاً عمرانی به مدیریت شهری است که نمادهای فرهنگی را در حاشیه قرار داده و از ظرفیتهای معنوی قم بهرهبرداری نکرده است.
دومین خلأ، کمتوجهی به نیازهای جوانان است و آیتالله مکارم شیرازی با صراحت خواستار توجه شهرداری به ازدواج، اشتغال و مسکن جوانان شدند که این مطالبه نشاندهنده عدم کفایت در سیاستگذاری اجتماعی شهرداری است.
پروژههای عمرانی بدون پیوست اجتماعی نمیتوانند پاسخگوی بحرانهای نسل جوان باشند و شهرداری باید با تسهیلگری، جذب خیرین و طراحی برنامههای حمایتی نقش مؤثری در حل این مسائل ایفا کند.
سومین نارسایی، خدمترسانی ناکافی به زائران و مجاوران است و با وجود جایگاه قم بهعنوان مقصد زیارتی هنوز دسترسی آسان به حرم مطهر و تسهیل حملونقل عمومی بهدرستی تأمین نشدهاند.
آیتالله اعرافی بر تسریع در راهاندازی مترو و حل گرههای ترافیکی تأکید کردند اما این مطالبات همچنان در مرحله وعده باقی ماندهاند و نبود زیرساختهای مناسب برای زائران نشاندهنده خلأ در برنامهریزی راهبردی است.
چهارمین کاستی، ناهماهنگی با حوزه علمیه است و در حالی که حوزه علمیه قم آمادگی خود را برای همکاری با شهرداری اعلام کرده و مراجع و علما همواره بر همافزایی و استفاده از ظرفیتهای علمی و تبلیغی حوزه در دیدار شهرداران مختلف تاکید کردهاند اما هنوز سازوکار مشخصی برای این همافزایی تعریف نشده است.
این فاصله موجب شده ظرفیت فکری، فرهنگی و مردمی حوزه در مدیریت شهری مغفول بماند و شهرداری از پشتوانه معنوی شهر بهرهبرداری نکند.
پنجمین چالش، بیتوجهی به عدالت اقتصادی و معیشت مردم است و مراجع و علما از شهرداری خواستهاند که در کنترل تورم، هدایت اصناف و دریافت منصفانه عوارض نقشآفرینی کند اما در عمل بسیاری از شهروندان از افزایش هزینههای شهری و نبود نظارت بر بازار گلایه دارند.
این نارسایی در سیاستگذاری اقتصادی و اجتماعی باید با اصلاح ساختارهای نظارتی و مشارکت مردمی جبران شود.
ششمین خلأ، واکنش ضعیف به ناهنجاریهای فرهنگی است و ظهور آسیبهای فرهنگی در سطح شهر از جمله دغدغههای مراجع و علماست اما به نظر میرسد که شهرداری هنوز برنامهای منسجم برای مقابله با این آسیبها ارائه نکرده است.
نبود فضاهای فرهنگی سالم، ضعف در آموزش شهروندی و بیتوجهی به نشاط معنوی در بوستانها از نشانههای این کاستی هستند که باید با طراحی محیطهای فرهنگی ـ مذهبی و تولید محتوای سالم جبران شود.
در این میان، نقش شورای شهر قم بهعنوان نهاد سیاستگذار و ناظر بر عملکرد شهرداری، حیاتی است و شورا موظف است مطالبات علما را در قالب مصوبات اجرایی پیگیری کند، نظارت مؤثر بر اجرای پروژهها داشته باشد و با تشکیل کمیتههای تخصصی، زمینه تعامل میان شهرداری و حوزه علمیه را فراهم سازد.
همچنین، شورا باید در تدوین بودجه شهری، اولویتهای فرهنگی و اجتماعی را لحاظ کرده و از وضع مقرراتی که موجب نارضایتی عمومی شود پرهیز کند.
نباید فراموش کرد که کمیته نظارت شورای شهر قم موظف است در مناطق هشتگانه شهری، مطالبات شهروندان و نهادهای دینی را رصد و به مدیریت شهری منتقل کند.
در مجموع، کاستیهای مدیریت شهری قم از نگاه مراجع تقلید و علما نهتنها در حوزه عمرانی بلکه در رسالت فرهنگی، اجتماعی و دینی آن ریشه دارد.
اگر شهرداری و شورای شهر قم بخواهند پاسخگوی این انتظارات باشند باید از نگاه اجرایی صرف عبور کرده و به سمت مدیریت تمدنی، همافزایی با حوزه و سیاستگذاری اجتماعی حرکت کنند.
یادداشت: محمدرضا قربانزاده (روزنامه نگار و فعال رسانه)