خبرگزاری آریا- خیابان 17 شهریور تبریز، که بسیاری آن را با ترافیک سنگینش میشناسند، تنها یک مشکل فنی نیست، بلکه آیینهای از رفتار جمعی ماست. شورای ترافیک به تنهایی نمیتواند این گره را باز کند، به طوری که حل آن نیازمند همراهی و همکاری همه سازمانها و نهادها، حتی شهرداری، و توجه به نسلهای آینده این شهر است.
به گزارش خبرگزاری آریا در تبریز؛ تبریز شهری با تاریخ غنی و مردمی گرم و مهربان است، مردمان این شهر در مهماننوازی و نوعدوستی زبانزد هستند، اما در حوزههایی که نیاز به بازنگری فرهنگی دارد، مانند ترافیک، هنوز به اندازه کافی توجه نشان ندادهاند.
مشکل ترافیک ریشه در رفتار رانندگی و فرهنگ شهری دارد، نه فقط خیابانها و خودروها. فرهنگ را نمیتوان یکشبه ساخت؛ باید بازنگری و بازسازی شود و ترافیک تبریز نیز از این قاعده مستثنی نیست.
رشد بیرویه خودروها و محدودیت ظرفیت خیابانها باعث شده بسیاری از مسیرها در ساعات شلوغ قفل شوند و خیابانهایی که روزی آرام بودند، امروز صحنهای از ازدحام، بوقهای ممتد و خستگی رانندگان شدهاند.
شهرداری تلاشهایی مانند نصب چراغهای هوشمند، تابلوهای راهنمایی و راهاندازی مرکز کنترل ترافیک انجام داده، اما نبود هماهنگی میان دستگاهها اثر این طرحها را کمرنگ کرده است.
کارشناسان معتقدند مشکل اصلی نه در خیابانها، بلکه در رفتار و فرهنگ رانندگی است و آموزش و فرهنگسازی باید در اولویت باشد.
توقف دوبله یا سهباره، پارک روی پیادهرو یا مقابل در مغازهها هنوز عادی شده، و تصمیمهای سلیقهای و اجراهای بدون ارزیابی، اعتماد عمومی را کاهش داده و مردم را سردرگم کرده است.
اصناف با گذاشتن صندلی، سبد یا گلدان جلوی مغازهها فضای عمومی را اشغال میکنند و نبود برخورد جدی با این تخلفات، بینظمی و کاهش احترام به قانون را تثبیت کرده است، کمبود پارکینگ، ساختوساز بدون توجه به فضای توقف و طراحی شهری ناقص نیز بر مشکلات افزوده است.
در حوزه حملونقل عمومی نیز توسعه ناوگان ون، مینیبوس و سایر وسایل نقلیه کافی نیست و صدور مجوزهای بدون برنامه برای مدارس و مراکز آموزشی فشار را بیشتر کرده است. نمونه واضح آن انتهای خیابان آزادی است؛ هنگام خروج دانشآموزان مسیر حداقل 20 دقیقه دچار وقفه میشود.
رفتار رانندگان نیز تأثیر مستقیم دارد. بسیاری به لاین خود پایبند نیستند و با سبقتهای غیرمجاز نظم خیابانها را بر هم میزنند و خطر تصادف و افزایش ترافیک را بیشتر میکنند. کارشناسان ترافیک تاکید دارند که رعایت خطوط عبور و توقف مناسب، کلید کاهش ترافیک در ساعات پیک است.
خیابان 17 شهریور بهتنهایی نقش یک مسیر مرکزی و شلوغ و نمادی از ترافیک را ایفا میکند شاید نام آن را از خیابان هفده شهریور به 17 ترافیک تغییر دهیم در خور آن خواهد بود، که اینک حجم قابل توجهی از ترافیک روزانه را ایجاد میکند، اگر مراکز شلوغ مانند مطبها و ادارات در مناطق کمترافیکتر ساخته میشد، مثل شهرک خاوران، فشار بر مرکز شهر کمتر بود، در شرایط پیک، کوچکترین حادثه غیرمنتظره باعث وقفه طولانی و هزاران مصیبت ناشناخته خواهد شد و در آن صورت و پاسخگویی مناسب امکان پذیر نخواهد بود.
حل این مشکلات نیازمند تقسیم مسئولیتهاست:
شورای ترافیک و استانداری باید برنامهریزی و هماهنگی برای پیشگیری و مدیریت ترافیک داشته باشند.
شهرداری مسئول ایجاد زیرساختهای شهری و تسهیل جریان ترافیک است.
نیروهای نظامی و انتظامی قوانین را اجرا میکنند، اما مدیریت شهری بر عهده آنها نیست.
پدافند شهری باید بحران و فروپاشی ترافیک را در شرایط اضطراری مدیریت کند.
غرور رانندگان و ضعف قانون نیز مشکل را تشدید میکند. وقتی پلیس به محل حادثه نرسد، بسیاری از رانندگان حاضر به همکاری نیستند و این رفتارها ترافیک و تصادفات را بیشتر میکند.
تجربه شهرهای موفق جهان نشان میدهد تغییر نگرش و فرهنگ شهروندی مؤثرتر از افزایش مسیرهاست. در استکهلم و لندن، طرحهای مدیریت ترافیک و تشویق به حملونقل عمومی توانسته حجم خودروهای شخصی را کاهش دهد و درآمد حاصل صرف توسعه مترو و مسیرهای دوچرخه شود. مشاهده اثرات مثبت اجرای قوانین، مشارکت و رعایت آنها را افزایش میدهد.
در تبریز نیز مطالبهگری باید از دل مردم برخیزد. رسانهها، دانشگاهها، رانندگان و اصناف میتوانند نقش مهمی در افزایش رعایت قوانین و سهم حملونقل عمومی داشته باشند. تسهیلات خرید تاکسی و یارانهها نمونههایی از تغییر رویکرد برای کاهش ترافیک هستند.
از راهآهن تا هتل مرمر طی چهار دهه هیچ مسیرگشایی جدیدی انجام نشده، در حالی که تعداد وسایل نقلیه چند برابر شده است. ترافیک تنها یک مشکل فنی نیست؛ آیینهای از رفتار جمعی ماست. وقتی قانون در خیابان رعایت شود، احترام به قانون در جامعه نیز افزایش مییابد.
تبریز شهری با مردم بزرگ و مهربان است، اما برای داشتن خیابانهای آرام و منظم نیاز به بازنگری فرهنگی و مشارکت شهروندی داریم، حل ترافیک تنها با خطکشی و دوربین ممکن نیست؛ تغییر رفتار، همدلی و مطالبهگری مردم میتواند امید دهد که این گره دیرینه روزی با بازنگری در فرهنگ ترافیک به دست خود تبریزیها باز شود.
گزارش از محمدرضا ایازی