خبرگزاری آریا - عضو هیات علمی دانشکده بیوتکنولوژی دانشگاه تهران موفق به طراحی پنلهای تشخیصی مبتنی بر یادگیری ماشین شده که می تواند با تحلیل پروفایل DNA آزاد در خون امکان تشخیص زودهنگام و غیرتهاجمی سرطان و بیماریهای خودایمنی را فراهم کند.
محیا مهرمحمدی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و برگزیده جایزه ابوریحان فرهنگستان علوم در سال 1404 که در دوازدهمین دوره رویداد «کاشتن برای آینده» در تالار آمفی تئاتر دکتر داوری اردکانی فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران سخن می گفت با اشاره به اهمیت تشخیص زود هنگام در کاهش هزینهها و افزایش شانس درمان بیان کرد:: در حوزه سرطان و بیماریهای خاص مانند اماس، تشخیص زود هنگام نه تنها شانس بهبود را افزایش میدهد، بلکه بار اقتصادی نظام سلامت و رنج بیمار را به شدت کاهش میدهد. روشهای فعلی مانند بیوپسیهای تهاجمی یا تصویربرداریهای پرهزینه، اغلب دشوار، گران و با تکرار محدود هستند.
وی افزود: در این روش، با یک آزمایش خون ساده میتوانیم قطعات دیانای آزاد شده از بافت بیمار (مثلاً تومور یا سلولهای عصبی تخریبشده) را در پلاسمای خون شناسایی و ردیابی کنیم. این کار به ما امکان میدهد بیماری را زودتر تشخیص دهیم، پاسخ به درمان را پایش کنیم و حتی بازگشت بیماری را قبل از ظهور علائم بالینی پیشبینی کنیم.
عضو هیئت علمی دانشکده بیوتکنولوژی دانشگاه تهران گفت: در مسئله سرطان، یک پنل تشخیصی مبتنی بر یادگیری ماشین طراحی کردهایم که میتواند از روی پروفایل دیانای آزاد در خون، نه تنها وجود تومور، بلکه حتی زیرگونههای آن را تشخیص دهد. در پروژه بیماریهای عصبی مانند اماس نیز در حال توسعه روشی هستیم که با ردیابی دیانای عصبی در خون، امکان پایش غیرتهاجمی و مقرونبهصرفه بیماری را فراهم کند
وی با تأکید بر ضرورت بومیسازی این فناوری در ایران خاطرنشان کرد: هماکنون شرکتهای پیشرو در آمریکا و اروپا تست های تشخیصیهای تشخیصی بر پایه بیوپسی مایع ارائه میدهند، اما این تست های تشخیصیها در ایران در دسترس نیستند یا بسیار گران هستند. علاوه بر این، طراحی آنها بر اساس دادههای ژنتیکی جمعیتهای غیرایرانی است که ممکن است دقت تشخیص در بیماران ایرانی را کاهش دهد. ما با طراحی پنلهای اختصاصی مبتنی بر بانکهای داده داخلی، نه تنها وابستگی را کاهش میدهیم، بلکه به دقت بالاتری نیز دست خواهیم یافت.
مهرمحمدی در پایان با اشاره به هدف نهایی تحقیقات خود بیان کرد: هدف ما توسعه آزمایشهای تشخیصی مقرونبهصرفه، غیرتهاجمی و با دقت بالا در داخل کشور است. این کار نه تنها پاسخگوی نیاز بیماران در شرایط تحریم است، بلکه میتواند ایران را در نقشه فناوریهای پیشرفته تشخیصی جهان قرار دهد. هر قدم در این مسیر، خدمتی به وطن و گامی به سوی سلامت جامعه است.
دوازدهمین دوره رویداد «کاشتن برای آینده» روز یکشنبه 23 آذرماه در رابطه با بررسی فناوری های روز زیست پزشکی با حضور جوانان نخبه و پژوهشگر در فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران برگزار شد.